Czym jest kara i jakie może mieć skutki?
- Jest powszechna i chętnie stosowana.
- Kara to działanie niezapowiedziane.
- Jest zrobieniem przykrości po to, żeby uniknąć niepożądanego zachowania w przyszłości.
- Kara może być skuteczna w działaniu. Jednak trzeba zdawać sobie sprawę, że najczęściej rodzi gniew strach i potrzebę odwetu.
- Często kara nie ma nic wspólnego z zachowaniem dziecka.
- Kara zmniejsza poczucie odpowiedzialności za zachowanie.
- Najczęściej kara jest stosowana w wyniku doświadczenia bezsilności.
Jakie są najczęściej spotykanie skutki fizycznych kar u dzieci?
- Niska samoocena.
- Podwyższony poziom agresji.
- Trudności w odczuwaniu empatii.
- Poczucie odrzucenia.
- Podwyższony poziom lęku.
- Nadpobudliwość.
- Problemy z koncentracją uwagi.
- Skłonność o poniżania innych i przemocy.
- Skłonności do depresji.
Jakie są korzyści ze stosowania konsekwencji?
- -Konsekwencje różnią się od kar tym, że są zapowiedziane.
- Nie są formą zemsty ani odreagowania.
- Są stałym elementem porządkującym życie domowe.
- Są pewną ceną za przekroczenie pewnych zasad.
- Konsekwencje dają dziecku szansę na uwzględnianie w swoich działaniach innych osób.
Co z tego wynika?
- -Wyrażenie sprzeciwu wobec niewłaściwego zachowania bez oskarżania.
- Wyrażenie wprost swoich uczuć i oczekiwań.
- Ocenienie zachowania dziecka a nie samego dziecka.
- Wskazanie dziecku jak powinno się zachować, zanim zdąży zrobić coś nie tak.
- Pokazanie jak naprawić zło.
- Danie dziecku możliwości wyboru.
- Nie słuchanie protestów, ani niemiłych słów.
- Danie dziecku czasu, żeby mogło się uspokoić.
- Kilkakrotnie powtórzenie polecenia spokojnym tonem.
- Pozwolenie dziecku na poniesienie konsekwencji złego zachowania.
Rodzaje konsekwencji:
Konsekwencje naturalne:
Są naturalnym wynikiem zachowania dziecka. Osobą odpowiedzialną czynią one dziecko. Rodzic jest zaangażowany w niewielkim stopniu i powstrzymuje się od naprawiania sytuacji. Np.: dziecko bawiło się zabawką i ją popsuło. Konsekwencja: popsuta zabawka nie nadaje się już do zabawy.
Dziecko ma możliwość doświadczyć naturalnych konsekwencji wtedy, gdy coś zniszczy, popsuje, zabrudzi, zapomni czegoś lub nie wywiąże się ze swoich obowiązków.
Konsekwencje logiczne:
Pokazują dziecku co powtarzać, a czego zaprzestać, z racji doświadczania przyjemnych bądź nieprzyjemnych uczuć.
Punktem wyjścia są zasady panujące w domu: co jest akceptowane, a co nie. To rodzic wyznacza zasady dziecku, które zyskuje wtedy poczucie bezpieczeństwa i punkt odniesienia m.in. niewłaściwe użycie zabawek, przedmiotów codziennego użytku, sprzętów domowych, antyspołeczne zachowania. Np. Jeśli dziecko dokucza młodszemu bratu, on nie będzie chciał się z nim bawić. Jeśli dziecko stuka zabawką, to ona pęknie i nie będzie mógł się nią bawić.
Konsekwencja w postaci przerwy.
To czas „odłączenia dziecka od wzmocnienia“. Następuje przerwanie, odejście, odłączenie od sytuacji, w której następuje trudność, konflikt, czy nadmierne emocje.
Metoda ta różni się od kary tym, że uprzedzamy dziecko, że jeśli nie zaprzestanie swojego zachowania, które chcemy przerwać, to będzie musiało zrobić sobie przerwę np. przerwać zabawę i pójść do swojego pokoju. Uprzedzamy dziecko i następnie dajemy mu wybór.
Konsekwencja w postaci przejęcia fizycznej kontroli jest ostatecznym rozwiązaniem.
Polega ona na tym, że obejmujemy dziecko i trzymamy, aż poczujemy, że się uspokaja w naszych ramionach. Trzymając dziecko mówimy do niego spokojnie o tym, co się z nim dzieje. Przejęcie fizycznej kontroli pomaga też w stresujących i trudnych sytuacjach. Najczęściej konsekwencja ta jest stosowana, gdy inne powyżej opisane zawiodły.
Pamiętajmy, aby konsekwencje były skuteczne:
- -Muszą działać natychmiast, czyli tuż po zachowaniu. Chodzi o to, aby dziecko połączyło czyn z konsekwencją.
- Konsekwencje muszą być logicznie połączone z zachowaniem dziecka.
- Należy je stosować konsekwentnie 🙂
Autor: Psycholog – Daria Witosińska
Publikacja objęta jest prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i powielanie bez zgody autora zabronione.